Dịch bệnh khiến nền kinh tế đình trệ. Hàng nghìn người vay vốn ngân hàng rơi vào tình trạng nợ nần không thể trả. Trong khi đó, ngân hàng cũng phải chiến đấu với nguy cơ nợ xấu tiềm ẩn. Mặc dù kết quả tăng trưởng lợi nhuận trong năm 2020 là rất khả quan. Tuy nhiên vấn đề nợ xấu vẫn là “cơn ác mộng” với các ngân hàng. Theo các chuyên gia, vấn đề này sẽ dễ mang lại rủi ro cực kì lớn. Vì thế, các ngân hàng nên hết sức tập trung giải quyết các khối nợ này. Sau nhiều cố gắng và hi sinh để đưa nợ xấu về mức thấp kỷ lục hồi đầu năm. Tại 2 ngân hàng Vietcombank và Vietinbank, xu hướng nợ tăng mạnh trở lại trong quý III/2021. Trong khi đó, ông trùm BIDV lại có những diễn biến khả quan hơn.
Cơn ác mộng mang tên “Nợ xấu”
Nỗi lo nợ xấu của ngân hàng không phải là không có cơ sở. Công ty chứng khoán SSI Research nhận định nợ tiềm ẩn của các ngân hàng sẽ tăng mạnh hơn trong nửa cuối năm 2021 cũng như nửa đầu năm tới. Chi phí dự phòng cho các khoản nợ xấu này sẽ tăng dần cho cả năm 2021 và năm 2022. Các khoản nợ mới từ khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Sẽ đặt ra những thách thức hơn nữa về vốn cho các ngân hàng. Với mỗi 1% nợ tăng thêm, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) ước tính giảm từ 40 đến 80 điểm cơ bản.
Tại thời điểm cuối tháng 9/2021, tổng nợ xấu nội bảng của 3 ngân hàng Vietcombank, VietinBank, BIDV là hơn 50.400 tỷ đồng. Tăng 14.300 tỷ đống so với hồi đầu năm, tương đương tăng 40%. Diễn biến nợ tại từng ngân hàng có sự khác biệt.
Ngân hàng Vietcombank
Tại Vietcombank, cuối tháng 9/2021, nợ xấu đã lên mức 10.884 tỷ đồng, tăng 108% so với đầu năm. Nguyên nhân chủ yếu do nợ nhóm 4 (nợ nghi ngờ) đột ngột tăng mạnh. Cụ thể, nhóm nợ này cuối tháng 9 là 3.122 tỷ đồng. Tăng gấp 4 lần chỉ trong quý 3 và so với đầu năm đã tăng tới 14 lần.
Đồng thời, nợ nhóm 3 (nợ dưới tiêu chuẩn) của Vietcombank cũng tăng 122% trong 9 tháng đầu năm lên 1.483 tỷ đồng. Nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) tăng 45% lên 6.279 tỷ đồng. Và chiếm 58% trong cơ cấu nợ của Vietcombank. Sau thời gian dài duy trì tỷ lệ nợ dưới 1%, chỉ loanh quanh 0,6-0,8%. Đến cuối tháng 9/2021. Tỷ lệ nợ trên dư nợ cho vay của Vietcombank đã lên 1,16%.
Ngân hàng Vietinbank
VietinBank cũng có diễn biến tương tự ở nợ nhóm 3. Cụ thể, cuối tháng 9, nợ nghi ngờ của nhà băng này đã lên 11.630 tỷ đồng, gấp 7 lần so với đầu năm. Nợ nhóm 4 cũng tăng mạnh 57% lên 2.923 tỷ đồng.
Tuy nhiên, nợ có khả năng mất vốn (nợ nhóm 5) lại có diễn biến tích cực. Nhóm nợ này cuối tháng 9 là 3.543 tỷ đồng. Bất ngờ giảm mạnh hơn 8.700 tỷ đồng trong quý III, tương đương giảm tới 71%. Theo đó, nợ xấu của VietinBank cuối quý III là 18.097 tỷ đồng. Tăng 90% so với đầu năm. Hiện nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) chiếm 20% trong cơ cấu nợ của ngân hàng. Tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ cho vay của VietinBank tăng từ 0,94% hồi đầu năm lên 1,67% cuối tháng 9/2021. Tỷ lệ bao phủ nợ đạt 118%.
Nợ xấu tại ngân hàng BIDV khả quan hơn
Nợ xấu tại BIDV lại có diễn biến khả quan hơn so với với 2 ngân hàng trên khi duy trì đi ngang so với đầu năm, cuối tháng 9 ở mức 21.433 tỷ đồng. Trong đó, nợ nhóm 3 tăng 85%, nợ nhóm 4 tăng 28%, nợ nhóm 5 lại giảm 16% xuống 13.881 tỷ đồng. Tỷ lệ nợ xấu giảm từ 1,76% xuống 1,61%. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu đạt 140%.
Biện pháp giải quyết nợ xấu
Trước việc nợ xấu đang tăng mạnh và lo ngại tác động của dịch Covid-19, cả 3 ngân hàng đều đã tăng mạnh chi phí dự phòng trong năm nay. Vietcombank đã tăng chi phí dự phòng lên 8.012 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm, tăng 33% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo đó, tại thời điểm cuối tháng 9, ngân hàng đang có hơn 26.432 tỷ đồng dự phòng rủi ro cho vay khách hàng. Tỷ lệ bao phủ nợ đạt 243%. Tương tự, chi phí dự phòng của VietinBank và BIDV lần lượt tăng 22% lên 14.004 tỷ đồng, tăng 44% lên 23.194 tỷ đồng.
Việc xử lý nợ xấu của những nhà băng này cũng được đẩy mạnh. Khi tích cực rao bán hàng loạt tài sản đảm bảo, khoản nợ để thu hồi nợ. Như BIDV, chỉ trong tháng 9, ngân hàng có tới cả trăm lần thông báo đấu giá tài sản. Trong đó nhiều tài sản đã rao bán đến cả chục lần, thậm chí cá biệt có tài sản đấu giá tới lần thứ 42. Giá bán cũng được giảm mạnh, thậm chí với một số khoản nợ. BIDV chỉ đưa ra giá khởi điểm bằng với dư nợ gốc. Do đó, bên cạnh việc tích cực xử lý nợ xấu. Các ngân hàng cũng cần chủ động trích lập dự phòng rủi ro.
